Folklor to symboliczno-artystyczna dziedzina kultury ludowej, mająca charakter wieloskładnikowy, niejednolity i synkretyczny.
Termin „folklor” wprowadził do obiegu naukowego brytyjski pisarz William Thoms w 1846 roku, określając nim najstarsze składniki kultury takie jak „pradawne zwyczaje, obyczaje, obrzędy, zabobony, ballady, przysłowia etc.”. Z biegiem czasu termin ten upowszechnił się na całym świecie, a zwłaszcza w Europie, gdzie sprzyjały mu panujące wówczas prądy umysłowe, a w szczególności gloryfikujący kulturę ludową romantyzm. Początkowo badania folkloru prowadzono w ramach etnografii, literaturoznawstwa, historii sztuki, religioznawstwa, językoznawstwa i muzykologii. Dopiero w latach 30. XX wieku, za sprawą uczonych europejskich wyodrębniła się folklorystyka – samodzielna dyscyplina naukowa, której przedmiotem poznania jest folklor.
Od samego początku istnienia terminu „folklor”, pojawiły się wśród badaczy daleko idące rozbieżności w rozumieniu zakresu tego pojęcia. Zajmowano w tej sprawie trzy stanowiska.
Pierwsze z nich, reprezentowane np. przez Archera Taylora, wyznaczało maksymalnie szeroki zakres folkloru, włączając doń nie tylko kulturę symboliczną i społeczną, ale także elementy kultury materialnej (np. narzędzia, stroje, kształty wsi, budownictwo itp.). Przeciwieństwem tego stanowiska była orientacja literaturoznawcza, reprezentowana np. przez J.M. Sokołowa, która zawężała folklor wyłącznie do literatury ustnej (bajki, podania, legendy, pieśni, przysłowia). Współczesna folklorystyka zajmuje stanowisko pośrednie włączając w zakres folkloru dziedzinę zwyczajów, obrzędów i wierzeń wraz z kulturą artystyczną obejmującą literaturę ustną, muzykę i taniec.
W swym środowisku macierzystym folklor wyraża i zaspokaja podstawowe potrzeby egzystencjalne i jest jedyną rzeczywistością symboliczną. W treściach folkloru wyraża się sposób pojmowania rzeczywistości, a także określony do niej stosunek.
Według Rocha Sulimy realizuje następujące funkcje:
Estetyczna: kształtowanie upodobań artystycznych, rozwijanie wyobraźni
Wychowawczo-etyczna: przekaz zasad moralnych, mądrości życiowej, wzorów zachowań i ekspresji, wyrażanie aprobaty lub dezaprobaty wobec określonych zachowań i postaw.
Psychologiczna: wywieranie uspokajającego lub pobudzającego wpływu na odbiorców.
Regulacyjna: modelowanie życia wspólnotowego, podtrzymywanie tradycji i więzi grupowej.
Polityczno-społeczna: np. wyrażanie protestu wobec ucisku i niesprawiedliwości
Rozrywkowo-autoteliczna
