Wieczór panieński to zwyczajowe przyjęcie urządzane dla panny lub przez nią samą przed ślubem, spędzany jest w wyłącznie w towarzystwie osób płci żeńskiej i w założeniu ma być ostatnią okazją do zażycia przyjemności niedostępnych po ślubie.
Wieczór panieński jest głęboko zakorzeniony w tradycji staropolskiej. Zwany jest też wieczorem dziewiczym, rózgowinami, rozplecinami, wieńczynami.
„W dzień przed ślubem organizowany jest huczny pożegnalny wieczór młodych. Chłopiec i dziewczyna bawią się osobno, każde ze swoimi przyjaciółmi – członkami orszaku weselnego. W zabawie powinny brać udział wyłącznie osoby stanu wolnego.
Wieczór panieński nacechowany był bogatą symboliką związaną z czystością dziewczyny, a także z rychłym aktem ofiarowania wybranemu mężczyźnie jej cnoty.
Bardzo ważnym elementem wieczoru panieńskiego było wypiekanie kołacza weselnego, zwanego korowajem. Kołacz wyrabiany z mąki pszennej i dekorowany figurkami z ciasta można było wypiekać tylko raz w życiu, przepowiadał los młodej pary – wyrośnięty wróżył długie i szczęśliwe życie, natomiast popękany i z zakalcem oznaczał iż małżeństwo nie będzie zgodne. Korowaj otoczony był wiankiem symbolizującym czystość panny młodej, pośrodku umieszczano gniazdko oznaczające przyszłe potomstwo, kłosy zaś i gąski umieszczane po bokach wiązały się z życzeniami powodzenia materialnego.
Rózga weselna strojona podczas wieczoru panieńskiego była symbolem uroczystości weselnej. Za szkielet służyła naturalnie rozwinięta gałąź sosny lub świerku, dekorowana jabłkami, orzechami, ozdobami wykonanymi z bibuły. Na koniec wieczoru następował akt wykupin rózgi – starosta dzierżył ją aż do momentu oczepin, wznosząc w górę podczas kulminacyjnych momentów wesela.
Tak jak wianek jest symbolem dziewictwa i czystości kobiety, tak rózga jest atrybutem męskim, oznaką potencjału mężczyzny i jego mocy prokreacyjnej.
